Dicionario
de autores/as do Barbanza |
SANTOS YÁÑEZ, JOSÉ DE (A Pobra do Caramiñal, Século XIX) Escribán do Concello da Pobra do Deán no ano 1826, puxo unha introdución histórica de sumo interese ao “Libro nuevo del ayuntamiento de la villa de la Puebla del Deán para sus actas y notas”, do que se conserva copia no Concello da Pobra. Comeza así esta introdución: “Esta villa de la Puebla del Deán es el pueblo
más antiguo de este partido de Postmarcos de avajo, trahe
su etimologia de primer lugar poblado, y por esto se llamó
Pobla, Proba, y hoy Puebla: según pública tradición
fueron pescadores sus fundadores, cuya noticia es mui probable,
y quasi evidente porque su puerto, y fondeadero es el más
abrigado, y limpio de la ría de Arosa, y sus armas, o trofeo
es una barca de antigua construcción como se ve en el cerquillo
de la bóbeda dela capilla de Alba colocada en la Iglesia
parroquial de Santiago de esta villa encima dela entrada, y en el
mismo cerquillo al frente figuradas unas casas que significan el
pueblo: está situada esta villa al naciente en el centro
del partido de Postmarcos de avajo: su Iglesia es delas más
antiguas del Arciprestazgo, pues su construcción es del siglo
doce, y prueva su cavidad que en aquella época no era pequeño
el pueblo: tiene Ayuntamiento desde el siglo quince como consta
de algunas actas del libro antiguo de las constituciones dela ilustre
Congregación, o capellanía dela puríssima Concepción
de María Santísima, y otros de fundaciones pías: (Corriximos a acentuación e desfixemos as abreviaturas, mais non variamos a ortografía nin a morfoloxía do texto). Aínda ofrece outros moitos datos históricos
importantes esta introdución de Santos Yáñez,
como por exemplo que a rúa principal da vila se compuxo en
1816, mentres que a campá da Igrexa de Santiago foi fundida
en 1817 e que o rolo ou columna da vila estaba en San Lázaro,
pero que xa desaparecera. Alude tamén ao traslado do convento
da Miserela ao Xobre, a que o 6 de outubro de 1822 se uniron os
dous concellos da vila, que se volveron a separar o 19 de xullo
de 1823. Engade tamén unha cronoloxía dos curas de Santiago do Deán, citando a Juan (...) Pinazas, Fernando Pillado, Juan Álvarez Collazo, Lope Logroño, Pedro Reino e outros, que ocuparon o cargo de 1540 a 1834. De sumo interese son as súas anotacións sobre a visita á Pobra do arcebispo compostelán frei Rafael de Vélez, que chegou o 19 de xanerio de 1828 ao convento de Santo Antonio do Xobre e que predicou na igrexa do Deán o 20 do mesmo mes. O arcebispo estivo na Pobra ata o oito de febreiro dese ano e confirmou no convento do Xobre a todo o alciprestazgo. Desta visita partiu a orde arcebispal de que non se celebrasen dúas procesións do Corpus na vila o mesmo día, decidindo Vélez que rotosen as parroquias, comezando pola máis antiga.
|
|||||