Entrevista a Rosa Aneiros

Por Alicia Santamaría Nieto

Como comezaches a escribir?
Non o lembro. Creo que é algo que está en min dende que aprendín a xuntar letras e con elas palabras e logo frases. De todas maneiras, antes da propia escrita estaba a vontade de contar historias e creo que iso estaba xa tamén en min antes mesmo de saber escribir.

Resistencia, por Resistencia

Escribiches algunha vez en castelán?
Non sei se algunha cousiña da escola. Dende logo, dende o primeiro certame ao que me presentei, que é o primeiro texto literario que lembro -quince anos- estaba xa escrito en galego.

Centrándonos en “Resistencia”, como ideaches o argumento?
A partir do final, cousa ben estraña na miña obra. Houbo unha imaxe no antigo penal de Peniche e hoxe Museo da Resistencia que me impactou tremendamente e souben que aí había o final dunha historia. O resto cinguiuse a tirar do fío e facer que as personaxes e os lugares falasen por si mesmos. Tivo as súas dificultades, recoñézoo, sobre todo por tratarse da historia portuguesa que eu non coñecía nada ben pero Dinís e Filipa axudáronme moito. Eles son quen conduciron os feitos polo seu rego.

En canto ó lugar, porque elixiches Portugal como marco espacial?
Eu diría que Portugal me escolleu a min. Nunca pensara escribir unha historia sobre a revolución dos cravos, nin se me pasaría pola cabeza porque me parecería demasiado ambicioso e difícil. Non obstante, presentáronse Dinís, Isaura, o Antonio, Leonor, Filipa… digamos que me convenceron da súa heroicidade e da súa loita e deilles tinta para viviren. Foron as propias personaxes quen escolleron o seu ámbito espacial.

Referíndonos ao contexto socio-histórico, por que ese momento, o da ditadura salazarista e as guerras coloniais?
Porque o final, é dicir, o piar sobre o que construín a historia esixía unha situación de represión que precisaba duns antecedentes e dun contexto socio-político xa determinado pola propia historia portuguesa. A guerra colonial foi unha imposición para ser coherente co momento histórico porque cun protagonista en idade de ser mobilizado polo exército non podía obviar esa circunstancia. Ou mandábao a África ou buscáballe unha escusa para quedar na península. Optei por embarcalo para Mozambique pola propia riqueza semántica e de punto de inflexión na vida de Dinís que me brindaba. A ditadura de Salazar e Marcelo Caetano tamén estaban aí, non as escollín eu, pero me resultaron imprescindibles para o rumbo que lle quería dar á novela.

As personaxes son todas produto da imaxinación ou teñen algún referente real? Identifícaste con algunha?
As personaxes recollen anacos de vida e características de moitas persoas vítimas da represión salazarista. Os presos, por exemplo, recollen veridicamente algunhas historias que coñecín e mesmo conservan os seus nomes como Alvaro Cunhal ou Dinís Miranda. De min, por fortuna nalgúns casos e por desgraza todos, creo que non hai nada. É evidente tamén que algúns me gustan ou admiro máis ca outros.

Que libro, dos que levas escrito ata o momento, destacarías como mellor?
Non podo escoller. Cada un deles é froito dun momento determinado e ten aspectos que non atopo noutro. Creo mesmo que é unha pregunta cruel…

Para rematar, que consellos lle darías a alguén que comece neste mundo da escrita?
Que escriba. É o único consello que se pode dar. Que escriba e que traballe os textos unha e mil veces. Non é cuestión de inspiración senón de traballo puro e duro coa ferramenta das palabras.